1.ถังเช่า เป็นยาจีนจริงๆ เรียกว่า ตงฉงเซี่ยเฉ่า

(冬虫夏草) หรือบางคนเรียก ถังเช่า/ตังถังเช่า/ตังถังแห่เช่า/หญ้าหนอน

2.ถังเช่า เป็น หนอน+เห็ด ค่ะ พบตามเทือกเขาสูงแถบทิเบต ชิงห่าย ยูนาน กานซู อยู่สูง 10,000-12,000 ฟุต จากระดับน้ำทะเล เกิดจากการที่หนอนผีเสื้อ หนีหนาวไปจำศีลใต้หิมะ และถูกเห็ดเกาะกิน จนสุดท้าย ตู้มม... ออกมาเป็น เห็ดที่เจาะออกมาจากตัวหนอน แบบที่เราเห็นค่ะ ( R.I.P น้องหนอน )

คนเก็บก็ต้องขึ้นไปขุดหาถังเช่าที่อยู่ใต้หิมะค่ะ โดยคนเก็บต้องมีใบอนุญาตถึงจะขึ้นไปเก็บได้ เนื่องจากอยู่บนเทือกเขาสูง อากาศหนาว ระดับออกซิเจนในอากาศน้อยกว่าปกติ คนเก็บถังเช่าเลยต้องมีสุขภาพที่แข็งแรงพอค่ะ

3.ถังเช่า ไม่ใช่ เห็ดถังเช่า

เห็ดถังเช่าสีทองเป็นเห็ด ไม่มีส่วนของหนอนค่ะ ชื่อวิทยาศาสตร์ Cordyceps militaris

(ถังเช่า ชื่อวิทยาศาสตร์ Cordyceps sinensis)

ทั้งสองอย่างนี้เป็นคนละอย่างกันค่ะ อยู่ตระกูลเดียวกัน แต่คนละสปีชี่ค่ะ สรรพคุณคล้ายกัน สารสำคัญคล้ายกัน ต่างกันที่ฤทธิ์ยาค่ะ

(ถังเช่าฤทธิ์เป็นยา อุ่นร้อน ; เห็ดถังเช่า เป็นอาหาร ฤทธิ์กลาง ไว้ทานเป็นอาหาร ต้มซุป ผัดผัก ชงชา ที่จีนมีแบบสดขายตามซุปเปอร์ คล้ายเห็ดหอม ที่มีทั้งแบบสด แบบแห้งค่ะ )

4. ที่จีนประกาศให้มีการดูแลควบคุมเรื่องการขายถังเช่าจริง ซึ่งมี 2 ประเด็น คือ (1) ให้ควบคุมการขายถังเช่าว่า "เป็นยาจีน" ไม่ใช่อาหาร ถ้าอยากทาน ต้องให้หมอเป็นคนจ่าย (ไม่ได้ตัดออกจากการเป็นยา แต่ตัดออกจากการเป็นอาหารค่ะ) และ (2) ให้ควบคุมการผลิตการวางขายให้เคร่งครัด เนื่องจากตรวจพบโลหะหนัก สารหนูปนเปื้อน (เดี๋ยวอธิบายอย่างละเอียดด้านล่าง หัวข้อ ทานถังเช่าแล้วไตวายจริงไหม นะคะ)

5.ถังเช่าที่ขึ้นตามธรรมชาติราคาแพงมากๆ กิโลละ700,000-1,000,000++ ขึ้นอยู่กับเกรดค่ะ

ตก1กรัม 700-1,000บาท ซึ่งจะมีหลายเกรด เกรดแบบ1กรัม มี 3ตัว ; 1กรัม มี 4ตัว ; 1กรัม มี5ตัว

(ตกตัวละ200-300กว่าบาทได้ค่ะ) แบบ1กรัม2ตัวก็มีเหมือนกันค่า ตัวละ500บาท เลยทีเดียว

6. ถังเช่าเป็นยาจีน ในหมวดบำรุงพลังหยางค่ะ 补阳药 เข้าเส้นลมปราณไตและปอด 入肾&肺 经

มีสรรพคุณบำรุงพลังหยางของไตและปอด 温补肺肾 หยุดเลือดสลายเสมหะ 止血化痰

เอาไว้ใช้รักษา

เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ ปวดเอวปวดเข่า ขาไม่มีแรง 阳痿 腰膝酸软 ที่มาจากพลังหยางของไตน้อย 肾阳虚 ( เป็นคนขี้หนาว กลัวหนาว แขนขาเย็น ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะกลางดึก ปัสสาวะใสๆ ปวดเอวปวดเข่าเรื้อรัง ) เพราะฉะนั้นถ้าเสื่อมสมรรถภาพทางเพศจากสาเหตุอื่นๆ เช่น ความเครียด การติดขัดของลมปราณและเลือด ก็จะไม่ได้ช่วยค่า หรือปวดเอวปวดเข่าจากอุบัติเหตุ ผิดท่า กระดูกทับเส้น การปวดแบบนี้ถังเช่าก็ไม่ได้ช่วยโดยตรงค่า)

และรักษาอาการไอเรื้อรัง ไอเป็นเลือดค่ะ 久咳 咳血 จากวัณโรคปอด จากมะเร็งปอด จากภาวะร่างกายขาดพลังหยาง เพราะฉะนั้นให้หมอจีนตรวจก่อน ว่าเรามีภาวะหยางน้อยรึป่าว ทานแล้วเหมาะมั้ย จะดีที่สุดค่า ยุคนี้จะซื้ออะไรมาทาน ก็ต้องเลือกให้เหมาะกับร่างกาย ดีต่อร่างกายที่สุดนะคะ ปริมาณการทาน แบบเป็นตัวๆ 3-9กรัมค่ะ

(ถ้าทานแบบสกัดต้องระวังเรื่องปริมาณนะคะ ว่าสกัดแล้วเทียบเท่าตัวยาจริงเท่าไหร่ค่ะ ทานมากไปก็ไม่เหมาะค่ะ)

ถ้ามาหาหมอจีน แล้วหมอบอกว่า ไตอ่อนแอ 肾虚 ไม่ได้แปลว่า เราเป็นโรคไต นะคะ คนละทฤษฎีกันค่ะ แต่...ถ้าเรายังคงพฤติกรรมเดิมๆ ที่ทำให้ไตอ่อนแอ (ดื่มน้ำน้อย ทานเค็ม ทานโซเดียมเยอะ พักผ่อนน้อย เจ็บป่วยโรคเรื้อรังคุมได้ไม่ดี โรคความดันสูง เบาหวาน น้ำตาลสูง เก๊าท์ กรดยูริกสูงเรื้อรัง) ระยะยาวๆ อาจส่งผลต่อการทำงานของไต เสี่ยงโรคไตได้เหมือนกันค่ะ

ไตอ่อนแอ ในทางแผนจีน จะมีอาการ ความจำไม่ดี ฟันและกระดูกไม่แข็งแรง ผมร่วง ผมหงอกก่อนวัย ปวดเอวปวดเข่าเรื้อรัง หูอื้อแบบเสียงเบาๆเหมือนจั๊กจั่น ในเด็กการเจริญเติบโตช้า ในวัยรุ่นเจริญวัยช้า ในผู้ใหญ่ฮอร์โมนเพศหมดเร็ว เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ มีบุตรยาก ปัสสาวะบ่อย แก่เร็วค่ะ

ส่วนเรื่องผลการวิจัยทางแผนปัจจุบันของถังเช่าก็มีมากมายค่ะ ที่จีนมีทั้งการทำวิจัยในหนูทดลอง ทั้งวิจัยกับคนค่ะ เช่นฤทธิ์ด้านการเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ; การต้านมะเร็ง ; การส่งเสริมการทำงานของไต อันนี้สามารถหาในเวปงานวิจัยของจีนค่ะ มีการทำ meta analysis ด้านนี้เยอะเช่นกันค่ะ แต่ก็อย่างที่บอกค่า ปรึกษาหมอก่อนนะคะ

7. มียาจีนอีกเยอะแยะมากมายที่มีสรรพคุณเหมือนถังเช่าค่ะ บำรุงพลังหยางของไตและปอด ไม่ต้องกลัวว่าไปหาหมอจีน ถ้าหมอตรวจว่าพลังหยางน้อยแล้วหมอจะจ่ายยากิโลละเป็นล้านให้เราทานนะคะ ยาจีนสรรพคุณเหมือนกัน คล้ายกัน มีหลายตัวเลยค่า ราคาถูกๆ ค่ะ เช่น ทู่ซือจึ 菟丝子; ตู้จ้ง(ตั่งต๋ง) 杜仲 ; ปู่กู่จื่อ 补骨脂 ; วอลนัท 核桃仁 ; เมล็ดกุ๊ยช่าย 韭菜子 หรือแม้กระทั่งตุ๊กแกค่ะ 蛤蚧 อันนี้ใครไม่กล้าทาน บอกผ่านได้นะคะ หมอแนนก็ยังไม่กล้าค่ะ

8.ถังเช่า มีฤทธิ์อุ่นร้อน หากคนที่ร่างกายร้อนอยู่แล้ว ทานไปจะยิ่งร้อน โดยเฉพาะเมืองไทย ที่อากาศร้อนเว่อร์มากๆแบบนี้นะคะ หรือคนไข้ความดัน เบาหวาน ทางแผนจีนบอกว่า ร่างกายออกไปทางร้อน ถ้าหาซื้อทานเอง ก็จะไม่เหมาะกับร่างกายค่ะ วิธีการทานยาจีนที่ดีคือทานเป็นตำรับค่ะ ให้หมอจีนตรวจแมะ ดูลิ้นก่อน ว่าร่างกายเราเป็นแบบไหน หมอจะจ่ายยาเป็นตำรับให้เหมาะกับร่างกาบเราค่ะ เดี๋ยวนี้เมืองไทยมีหมอจีนเยอะแยะเลยค่า ทั้งตาม รพ.รัฐ รพ.เอกชน คลินิก ใครสนใจรักษาแบบแผนจีน ลอง search หมอจีนใกล้บ้านได้เลยค่าา มีเกือบทุกจังหวัดเลยค่ะ

อันนี้เป็นสรุปประเด็นหลักๆ เกี่ยวกับถังเช่านะคะ

ต่อมา มาดูคำถามที่ ถังเช่าถูกตั้งคำถามมากๆคือ

ถังเช่าทำให้ไตวายจริงมั้ย?

ถังเช่า จริงๆไม่ได้ทำให้ไตวายค่ะ

ในตำรายาจีน ช่วยบำรุงพลังหยางของไต 补肾阳 ( แต่ก็ไม่ได้เหมาะกับทุกคน ต้องให้หมอจีนตรวจว่าเหมาะมั้ยค่ะ ยาฤทธิ์ร้อน ยิ่งเมืองไทยอากาศร้อน คนความดันสูงต้องระวังค่ะ )

ที่จีนมีผลวิจัยทั้งในสัตว์ทดลอง และในคนไข้ว่าช่วยเรื่องการทำงานของไตได้ค่า

แต่ที่มีพบว่า ส่งผลต่อการทำงานของไตอาจจะเป็นเพราะ

1 ปริมาณที่ไม่เหมาะสม

ซึ่งปกติถังเช่าแคปซูลที่จดเป็นยาที่จีน หมอจีนที่รพ.จะเป็นคนจ่ายยา หาซื้อเองไม่ได้ค่ะ หมอจะต้องประเมินก่อนว่าเหมาะหรือไม่ และใช้ปริมาณเท่าไหร่ค่ะ ใช้ตามแผนกไต แผนกมะเร็ง

ถ้าไปหาซื้อเอง ทานไม่ถูกต้อง ทานมากไป อาจจะไม่ดีต่อไตค่ะ

2 ถังเช่าแพงมากๆ ขึ้นตามเทือกเขาทิเบต เก็บยาก หายากเลยราคาสูง เลยมีคนขายถังเช่าแบบผงที่ชั่งน้ำหนักขาย แล้วผสมโลหะหนักเข้าไป เพื่อเพิ่มน้ำหนัก เพิ่มราคาค่ะ

แล้วก็ถ้าถังเช่าแบบตัวๆ การเก็บรักษาจะยากหน่อย มอดและแมลงเล็กๆขึ้นง่าย เลยมีคนเอา กำมะถันไปพ่น ไปเคลือบ ให้เก็บได้นาน มอดไม่ขึ้นค่ะ การทานถังเช่าที่มีสารปนเปื้อนต่อเนื่องระยะยาว สามารถส่งผลต่อร่างกาย ต่อการทำงานของไตได้ค่ะ

3 อีกกรณีนึง เนื่องจากถังเช่าเป็นเห็ด

ซึ่งจะดูดซึมสารอาหาร แร่ธาตุในดิน ในน้ำได้

ซึ่งปัจจุบัน เทือกเขาบางแห่ง อาจมีการปนเปื้อนมลพิษเกิดขึ้นได้ จึงอาจพบโลหะหนัก สารอื่นๆ ในตัวถังเช่าได้บ้างค่ะ เพราะฉะนั้น แหล่งที่มา ก็มีความสำคัญมากๆค่ะ เพื่อให้แน่ใจว่าถังเช่าที่ทาน ปลอดสารปนเปื้อน ต้องเลือกที่น่าไวัวางใจค่า

ถ้าเป็น รพ.ที่จีน ที่หมอแนนเคยอยู่ ( Liaoning Affiliated Hospital of traditional Chinese Medicine ) ถังเช่าแคปซูลจะใช้มากในแผนกมะเร็ง และ แผนกไตค่ะ โดยยี่ห้อที่ รพ.เลือกใช้ จะเป็นถังเช่าเพาะเลี้ยงในห้องแลป ด้วยการเอาทั้งสปอร์เห็ด และหนอนมาเพาะ ทำให้ได้ถังเช่าแคปซูลในราคาที่ถูกกว่าที่ขึ้นเองตามธรรมชาติมากๆ และปลอดสารปนเปื้อนค่ะ (ที่จีน คนไข้โรคเรื้อรัง สามารถมาที่แผนกของตัวเองทุกๆเดือนเพื่อจ่ายยา (ยาปัจจุบัน/ยาจีน) ได้ในงบที่รัฐบาลให้ แผนกมะเร็งคนไข้ก็จะมารับถังเช่าแคปซูลกันเยอะทีเดียวค่ะ **แต่ต้องให้หมอจ่ายยาค่ะ ** เพราะอาจจะไม่ได้เหมาะกับคนไข้ทุกคนค่ะ

4 และที่สังเกต หลายๆยี่ห้อ อาจไม่ใช่ถังเช่า100% แต่มีการใส่วิตามิน สารอื่นๆ ลงไปด้วย โดยบางครั้งการทานเยอะไป การซื้อมาทานเอง หรือบางครั้งผู้บริโภคทานยาตัวอื่นอยู่ อาจจะกระทบได้ โดยเฉพาะคนไข้ที่มีปัญหาโรคไตอยู่แล้วค่ะ ปกติคนไข้ไตต้องยิ่งระวังตัวเองอยู่แล้ว โดยเฉพาะเรื่องอาหารการกิน แนะนำให้ปรึกษาหมอที่ดูแลเราอยู่ หมอจะรู้อาการของเรามากที่สุดค่ะ ว่าเราเป็นไตระยะไหน การทำงานของไตเป็นยังไง อะไรควรเลี่ยง อะไรควรทานค่ะ

ข้อควรระวัง

ถังเช่ามีฤทธิ์ต้านการแข็งตัวของเกล็ดเลือดค่ะ

คนที่ทานยาละลายลิ่มเลือดไม่ควรทาน เพราะอาจเกิดอันตรายได้ และไม่ควรหยุดยาละลายลิ่มเลือดเองนะคะ

และมีฤทธิ์ลดความดัน ลดน้ำตาล

ถ้าคนไข้ซื้อทานเอง อาจความดันต่ำ น้ำตาลต่ำ หน้ามืด ใจสั่นวูบได้ค่า

แล้วก็ในคนไข้แพ้ภูมิตัวเอง ถังเช่าอาจจะกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันมากเกินไป บางรายอาจกระตุ้นทำให้อาการกำเริบได้ค่า

เป็นยังไงบ้างคะเรื่องถังเช่าที่หมอแนนนำมาฝากวันนี้ ทุกท่านพอจะเข้าใจเกี่ยวกับถังเช่ามากขึ้นมั้ยเอ่ย...ก่อนซื้ออะไรมาทาน อยากให้ศึกษาข้อมูลในสิ่งๆนั้นให้ดีที่สุดนะคะ เลือกซื้ออะไรมาทานทั้งที ต้องให้คุ้มค่า ดีต่อร่างกาย และเหมาะกับร่างกายของเรามากที่สุดค่า ไม่งั้นอาจจะส่งผลเสียตามมาได้ค่ะ ยาที่ดีที่สุด ไม่ใช่ยาที่แพงที่สุด แต่เป็นยาที่เหมาะกับร่างกายของเรามากที่สุดนะคะ ขอให้สุขภาพดีทุกบ้านเลยค่าา

ใครมีข้อมูลอะไรเพิ่มเติมเกี่ยวกับถังเช่าที่เป็นประโยชน์ ที่อยากแชร์ สามารถแชร์ข้อมูลกันได้เลยนะคะ อยากให้คนไทยทุกคนสุขภาพดีค่ะ

พี่ๆน้องๆแพทย์แผนจีน แพทย์แผนไทย แพทย์แผนปัจจุบัน สามารถแชร์ความเห็น แชร์ข้อมูลกันได้นะคะ

หมอแนน

(ดร.พจ. รัทธวรรณ วงศ์ปัทมเจริญ)

Cr. FB หมอแนน แพทย์จีน TCM